Mensen met een sociale angststoornis vermijden het contact met anderen. Omdat ze bang zijn voor de mening van die ander; bang zijn om kritiek te krijgen, afgewezen of uitgelachen te worden op basis van hoe ze zich gedragen. Vanwege Corona is de afgelopen tijd bovendien geadviseerd om sociale contacten te verminderen of vermijden. Dit verergert de situatie in veel gevallen. Vermijding is namelijk een van de manieren waarop ze hun angst onder controle proberen te krijgen.
Normale gezonde emotie
Angst is een normale, gezonde emotie. Iedereen ervaart in zijn leven weleens angst. Het treedt, afhankelijk van de situatie, in ernstige of in mildere mate op. Angst heeft een belangrijke functie voor de mens. Het helpt je om op een veilige manier de dag door te komen en zelfs te overleven. Angst zorgt er bijvoorbeeld voor dat we weg willen als er gevaar dreigt. Maar wanneer heb je het niet meer over ‘gewoon’ angstig zijn, maar spreek je over een angststoornis.
De vicieuze angstcirkel
Sommige mensen ontwikkelen een angststoornis. Bij een angststoornis is jouw angst buitensporig groot in verhouding tot de werkelijke situatie. Je kunt grofweg zeggen dat de angst zo heftig is dat het je in je dagelijkse leven belemmert. Je zit als het ware gevangen in een vicieuze angstcirkel.
Als angst je dagelijkse leven beïnvloed
Stel. Je bent iets aan het vertellen en iemand reageert wat geïrriteerd. Misschien heeft diegene pijn of is er iets anders aan de hand. Maar jij denkt meteen dat jíj hem irriteert. Je gaat nadenken over wat je hebt gezegd of wat je hebt gedaan. Gaat ervan uit dat diegene een negatieve mening heeft over jou. Je betrekt het op jezelf. Op dat moment voel je je angstig worden, wat zich lichamelijk kan uiten in:
- een verhoogde hartslag- rode vlekken en/of blozen
- zweten
- trillen
- zenuwtrekjes
- moeite met slikken
- een droge mond
Deze lichamelijke klachten, maken je angstige gevoel alleen maar groter. De gevoelens die je ervaart zijn zo onprettig dat je je steeds meer thuis gaat opsluiten. Om zo te voorkomen dat je andere mensen ontmoet. Je gaat steeds meer sociale situaties vermijden, de angst beheerst je leven. Je spreekt dan over sociale angst.
Doorbreek de vermijding
De ervaring leert dat een angststoornis heel goed te behandelen is. Je kunt zeggen hoe sneller je met je klachten komt, hoe makkelijker de angstcirkel te doorbreken is. Bewustwording is een belangrijke stap. Erkennen dat je een probleem hebt. Tijdens een behandeling breng je samen met je behandelaar in kaart wat er met je gebeurt tijdens sociale contacten. Door minder op jezelf te gaan letten en je aandacht op iets anders te richten, ben je minder bezig met oordelen van jezelf. Je gaat doelen stellen en stapje voor stapje doorbreek je je angstcirkel.
Proces
Het is een proces, je wordt je meer bewust van je eigen aandeel in de angstcirkel. Je ontdekt dat je er zelf iets aan kan veranderen! Alles in kleine stappen, zo zorg je voor succeservaringen en doorbreek je je angst.
Wat kun je zelf doen?
- Blijf in contact met mensen. Hoe graag je nu ook wil vermijden.
- Je kunt zeggen dat er sociale situaties zijn die heel veel angst oproepen (beeldbellen met je manager) en er zijn situaties die minder angst oproepen (kletsen met een vriendin). Wat je helpt is het in kaart brengen van hoe zenuwachtig je van bepaalde sociale situaties wordt. Dit wordt de angstladder genoemd.
Schrijf eens tien situaties op die angst oproepen. Op 0 staat waar je het minst zenuwachtig van wordt. Op 10 staat wat je echt niet durft en te allen tijde probeert te vermijden. Kijk of je een corona-proof angstladder kan maken voor jezelf. Op 0 staat bijvoorbeeld thuis op de bank zitten en zwaaien naar buren. Bellen met je vader staat op 2. Op 3 staat beeldbellen met een vriendin. Een presentatie geven voor een groep mensen zet je op 10. De bedoeling is dat je jezelf gaat uitdagen en de ladder gaat beklimmen. Waarbij je bij 0 begint. Voor nu lijkt 10 onhaalbaar. Stel jezelf een doel. Een doel kan zijn dat je om de dag een tree van de ladder beklimt.
- Focus op je ademhaling. Als je angstig bent ga je oppervlakkiger ademen. Door goed te ademen, vooral tijdens lastige situaties vermindert het de stress en ontspant je zenuwstelsel. Zoek eens op ‘ademhalingstechnieken’.
- Vertel tegen iemand die je vertrouwt wat er aan de hand is met je. Wees zo eerlijk mogelijk.
- Hou een positief dagboek bij. Elke avond schrijf je op wat er die dag goed is gegaan. Dit hoeven maar een paar regels te zijn. Denk ook aan kleine dingen. Bouw het in je dagelijks leven in en hou het eens een paar weken vol. Wat er gebeurt is dat je door de dag heen positieve dingen gaat opmerken. Je wordt minder ‘streng’ voor jezelf.
Nemen jouw angstklachten toe?
Voel jij je meer dan een beetje angstig en denk je dat je hulp nodig hebt? Vind direct online psychische hulp.
Dit artikel is afkomstig van Mentale Kracht 040 en geschreven door Monica Eikema, verpleegkundig specialist bij GGzE. Mentale Kracht 040 is een gratis platform, een handreiking van GGzE en Welshop aan iedereen die mentaal wel wat hulp kan gebruiken.